Als kunst spreekt - IYANTWAY bij Felix en Sofie

Als kunst spreekt - IYANTWAY bij Felix en Sofie

dinsdag 20 februari 2018

Kun je vorm of uiting geven aan een ervaring die niet in woorden is te vatten? Hoe communiceer je een gewaarwording die je niet kunt beschrijven, een bepaalde geestesgesteldheid, of misschien zelfs de ervaring van een lichamelijke of geestelijke aandoening? Is de fundamenteel particuliere ervaring communicabel?

Tijdens Felix & Sofie bespreken we de rol die kunst, of artistieke expressie, zou kunnen spelen in het vertalen van dit soort ervaringen die de tekortkomingen van ons alledaags woordgebruik zo fel belichten. We onderzoeken in hoeverre het auditief of visueel vormgeven van een ervaring deze kan overbrengen naar een ander. Kunnen we elkaars onbeschrijfelijke belevingen toch inzichtelijk maken? Kan kunst verbintenissen tussen mensen smeden, waar onze alledaagse communicatie daarin tekort schiet? En wat is dan eigenlijk de communicatieve kracht (of zwakte) van kunst?

Op 20 februari bespreken we deze thema’s met interdisciplinair georiënteerde kunstenaars en filosofen, naar aanleiding van een aantal korte lezingen. Architect Henri Snel is gespecialiseerd in Alzheimer, en zal spreken over de beleving van kunst en ruimte door dementerenden. Documentairemaakster Maartje Nevejan startte een project waarbij jongeren met absences (epilepsie) hun persoonlijke absence-ervaringen verbeelden of verklanken in samenwerking met een kunstenaar . Filosoof Machiel Keestra zal naar deze projecten kijken vanuit een interdisciplinair perspectief, waarbij disciplines aan bod komen die variëren van taalfilosofie en hermeneutiek tot filosofie van de cognitieve neurowetenschappen en ‘neuroesthetiek’.

Tijdens de avond zal er ook werk te ervaren zijn van performance kunstenares Lisette Ros. In haar werk stelt ze conventies, routinegedrag en banale handelingen aan de kaak, en bevraagt de vanzelfsprekendheid hiervan. Uitgangspunt van haar werk is de confrontatie met haarzelf; het bevragen en uitdagen van haar eigen lichamelijke conditionering, controledwang en dagelijks ritme. Als performance kunstenaar gebruikt ze zichzelf om toeschouwers diezelfde confrontatie te geven, zowel in lichaam als geest. Ros stelt vragen door letterlijk ‘te doen’.

Voertaal Nederlands

Over de sprekers

Dr. Machiel Keestra is universitair docent aan het Institute for Interdisciplinary Studies, Universiteit van Amsterdam. Keestra’s onderzoek richt zich o.a. op tragedie, geschiedenis van de filosofie, filosofie van het menselijk handelen en filosofie van cognitieve neurowetenschappen. In 2014 promoveerde hij op “Sculpting the Space of Actions. Explaining Human Action by Integrating Intentions and Mechanisms”. Keestra werkt momenteel aan een analyse van opkomende interdisciplinaire ‘neuro-disciplines’, zoals neuroanthropologie, neurolinguïstiek en neurotheologie.

Maartje Nevejan is bekroond filmmaakster, met een achtergrond in theater en multimedia. Haar huidige project If You Are Not There, Where Are You (IYANTWAY) brengt o.a. kunstenaars, neurowetenschappers en filosofen bij elkaar met het doel om een (visuele) taal te vinden voor de binnenwereld van kinderen en jongvolwassenen met absence epilepsie.

Henri Snel is architect en interieurarchitect, adviseur voor verschillende zorginstellingen, hoofddocent aan de Gerrit Rietveld Academie en bezig met een promotieonderzoek naar Alzheimer en Architectuur aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Twee decennia geleden werd zijn moeder gediagnosticeerd met de ziekte van Alzheimer, vanaf dat moment heeft Henri Snel zich verdiept in de woonkwaliteit voor mensen met Alzheimer en andere vormen van dementie. Vanuit het bureau Alzheimer-Architecture werkt hij vaak samen met studenten van verschillende instituten (ontwerpers van de toekomst), wetenschappers en zorgdeskundigen. Een zoektocht van binnenuit naar de belevingswereld van mensen met dementie en de effecten daarvan op het sociale- en emotionele leven in relatie tot architectuur, om zodoende steeds preciezer te formuleren hoe we de zorgtoekomst voor deze specifieke groep mensen kunnen verbeteren.

Lisette Ros is performancekunstenaar. In haar werk stelt ze conventies, routinegedrag en banale handelingen aan de kaak, en bevraagt de vanzelfsprekendheid hiervan. Uitgangspunt van haar werk is de confrontatie met haarzelf; het bevragen en uitdagen van haar eigen lichamelijke conditionering, controledwang en dagelijks ritme. Als performance kunstenaar gebruikt ze zichzelf om toeschouwers diezelfde confrontatie te geven, zowel in lichaam als geest. Ros stelt vragen door letterlijk ‘te doen’.

Programma en moderatie: Linde van Schuppen en Trijsje Franssen

Luister de podcast van deze avond hier